در جواب به اینکه نوار مغز چه چیزی را نشان می دهد ابتدا بهتر است با نوار مغز آشنا باشید. نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرام electroencephalogram (EEG) یکی از آزمایش های مورد استفاده جهت بررسی فعالیت الکتریکی مغز است. این آزمایش به خوبی قادر است فعالیت سلول‌های عصبی مغز را تحت نظر بگیرد. سلول‌های مغزی می‌توانند با کمک تکانه‌های عصبی با یکدیگر ارتباط داشته باشند. با تست نوار مغز می‌توان به خوبی هر نوع مشکلی در رابطه با این ارتباط و فعالیت را تشخیص داد. به نوعی امکان ثبت و پیگیری الگوهای امواج مغز به واسطه نوار مغز وجود خواهد داشت. در این مطلب بیشتر در مورد نوار مغزی، کاربرد نوار مغز، نوار مغز کودکان و… صحبت می کنیم:

نوار مغز چیست؟

همان طور که در بالا به آن اشاره شد یک روش تشخیصی غیر تهاجمی است که برای ثبت فعالیت الکتریکی مغز استفاده می‌شود. در این آزمایش الکترودها که صفحات فلزی کوچکی هستند با سیم هایی به پوست سر اتصال داده می شوند. این الکترودها اقدام به ارزیابی تکانه های الکتریکی مغز نموده و اطلاعات را به مانیتور ثبت نتایج می فرستند.

در نتیجه آزمایش، تکانه های الکتریکی به شکل خطوطی موج مانند در خواهند آمد. با بررسی این خطوط می توان پی برد که الگوها روندی طبیعی دارند یا خیر. وجود موارد غیرطبیعی در این آزمایش نشان دهنده تشنج یا اختلالات مغزی دیگر باشد.

نوار مغز چه چیزی را نشان می دهد؟

نوار مغز برای تشخیص تمامی مشکلات موجود در فعالیت الکتریکی مغز و اختلالات به وجود آمده ناشی از این مشکلات قابل استفاده است. اطلاعاتی که از طریق نوار مغز به دست می آید به خوبی به پزشکان کمک می کند تا وجود یا عدم وجود مشکلات مغزی را در یک فرد تشخیص دهند. از بین بیماری های قابل تشخیص از طریق تست نوار مغز می توان موارد زیر را نام برد:

1. آسیب سر
2. تومور مغزی
3. آنسفالیت یا التهاب مغز
4. سکته مغزی
5. اختلالات خواب
6. اختلالات تشنجی نظیر صرع
7. آنسفالوپاتی (بیماری با ایجاد اختلال در عملکرد مغز)
8. دمانس یا زوال عقل
9. مشکلات حافظه

گاهی برای اندازه گیری میزان فعالیت مغزی افراد کمایی نیز نوار مغز یکی از روش های کاربردی است. به منظور اطلاع از فعالیت مغز در زمان انجام یک عمل جراحی نیز این آزمایش بسته به شرایط بیمار به کار برده می شود.

نوار مغزی تستی بی ضرر و ایمن

خیلی از افراد به دلیل ترس از عوارض احتمالی این تست از انجام آن خودداری می کنند. حال آن که این روش را می توان روشی ایمن و بدون خطر دانست. اکثر آزمایش های نوار مغز بدون نورها و محرک ها هستند. اما در صورت عدم مشاهده ناهنجاری ها گاهی نیاز به نورهای چشمک زن یا تنفس سریع خواهد بود.

در چنین شرایطی افراد مبتلا به صرع و اختلالات تشنجی ممکن است با مشاهده نور چشمک زن دچار تشنج شوند. اما جای هیچ نگرانی نخواهد بود چرا که تکنسین هایی آموزش دیده و متخصص کاملاً وضعیت فرد را تحت نظر داشته و در صورت بروز حمله به خوبی آن را کنترل خواهند نمود. برای همین این تست ضرر و مشکلی را برای فرد به همراه نخواهد داشت.

آمادگی برای انجام تست نوار مغزی

1. پیش از تست نوار مغز توصیه می شود از مصرف کافئین خودداری نمایید چرا که این ماده می تواند میزان صحت آزمایش را تحت تاثیر قرار دهد.
2. در صورت مصرف هر گونه دارویی نیز به قطع مصرف آن نیازی نخواهد بود و تنها کافی است این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
3. بهتر است موهای خود را از قبل بشویید تا کاملاً تمیز باشد و از زدن مواردی نظیر اسپری، ژل، نرم کننده و… به موهای خود خودداری کنید. چرا که برای چسباندن الکترودها به پوست سر از برچسب های مخصوص استفاده می شود این در حالی است که کثیف یا چرب بودن موها سبب می شود در چسباندن این الکترودها مشکل به وجود آید.
4. گاهی بسته به شرایط ممکن است از شما درخواست شود شب قبل را بیدار مانده تا در زمان انجام تست بتوانید بخوابید.

نحوه انجام نوار مغز

آزمایش نوار مغز بدون هیچ گونه درد یا آزاری برای فرد انجام می‌شود. الکترودهای استفاده شده در این آزمون تنها برای انتقال داده‌ها به کار می‌روند و موادی به بدن انتقال نمی‌دهند. در این فرآیند، ابتدا دور سر اندازه‌گیری می‌شود و سپس مکان اتصال الکترودها روی پوست سر با ماژیکی مخصوص نشانه‌گذاری می‌شود.

پس از آن، روی نقاطی که علامت‌گذاری شده‌اند، پماد مخصوصی زده می‌شود تا کیفیت ثبت امواج مغز بهتر شود. الکترودها سپس با چسب مخصوصی روی پوست سر چسبانده می‌شوند. در برخی موارد، ممکن است تنها یک کلاه پلاستیکی با الکترودها بر روی سر فرد قرار گیرد. این الکترودها از طریق سیم‌ها به دستگاه تقویت‌کننده امواج مغزی متصل می‌شوند تا اطلاعات به کامپیوتر منتقل شود.

بعد از نصب الکترودها، حدوداً 60 دقیقه زمان می‌برد تا اطلاعات به طور کامل ثبت شود. در برخی موارد، ممکن است بیمار باید در حالت خواب باشد که این موارد نیاز به زمان بیشتری دارد. فرد ابتدا دراز کشیده و چشمان خود را می‌بندد.

سپس در فواصل زمانی مختلف، باید چشمان را باز و بسته کرده و دستوراتی که از تکنسین دریافت می‌کند، مثل خواندن یک متن یا تماشای یک تصویر را انجام دهد. حرکات بدن نیز به وسیله دوربین ضبط می‌شوند تا پزشک بتواند با بررسی این فیلم‌ها از مشکلات مرتبط با فعالیت مغز فرد مطلع شود.

نوار مغز سیار

گاهی نیز وضعیت فعالیت مغز برای چندین روز مورد بررسی قرار می گیرد تا در نهایت به نتایج مورد نظر دست پیدا کرد. با این آزمایش راحت تر می توان فعالیت یک تشنج را به ثبت رساند. گاهی بسته به شرایط بیمار از این نوع تست نوار مغز بهره گرفته می شود.

پایان تست نوار مغز

بعد از انجام تست نوار مغز الکترودها از سر جدا خواهند شد. در صورتی که بیمار داروی آرام بخشی مصرف نکرده باشد هیچ عوارضی او را درگیر نخواهد کرد و برای همین می تواند روتین زندگی خود را از سر بگیرد.

اما در صورت استفاده از داروی آرام بخش ممکن است مدتی را کمی گیج و خواب آلود باشد که در چنین حالتی بهتر است یک همراه داشته و از رانندگی خودداری کند. با استراحت در خانه خیلی زود حال او به حالت طبیعی برمی گردد.

تفسیر نتیجه نوار مغز

پس از اتمام تست نوار مغز، نتیجه آن توسط یک پزشک متخصص مغز و اعصاب قابل بررسی است. در واقع پزشک تفسیرکننده بایستی در زمینه تشخیص و درمان اختلالات سیستم عصبی بدن، دانش کافی داشته باشد. برای همین در اکثر اوقات، پزشک وقتی را برای تفسیر نتیجه نوار مغز فرد در نظر خواهد گرفت.

از این رو در این زمینه نمی توان به تفسیر هر شخصی اعتماد نمود.

تفاوت نتیجه نوار مغز طبیعی و غیرطبیعی

همان طور که می دانید در تست نوار مغز، الگویی از امواج به نمایش در خواهد آمد که در واقع نشان دهنده فعالیت الکتریکی مغز است. در هر سطحی از هوشیاری نظیر خواب و بیداری، مقادیر به دست آمده اگر در محدوده فرکانسی خاصی قرار داشته باشند طبیعی است. به عنوان نمونه سریع تر بودن الگوهای امواج در زمان بیداری به نسبت خواب، کاملاً طبیعی می باشد. در واقع در صورت عدم مشاهده هر نوع اختلالی در عملکرد مغز می توان گفت که فعالیت مغز طبیعی و بدون مشکل است.

اما غیرطبیعی بودن نوار مغز می تواند نشان دهنده مشکلات زیر باشد:

1. خونریزی غیرطبیعی (هموراژی)
2. اختلال خواب
3. آنسفالیت (تورم مغز)
4. تومور
5. صرع یا اختلالات تشنجی
6. میگرن
7. آسیب سر
8. مرگ بافتی ناشی از انسداد جریان خون
9. مصرف الکل یا دارو

نشان دادن نتیجه تست نوار مغز به پزشک، سبب می شود که بهتر در جریان بیماری و مشکل خود قرار بگیرید. توصیه می شود از قبل سوالات خود را یادداشت کنید تا بتوانید آن ها را بعد از توضیحات پزشک بپرسید.

نوار مغز در بارداری

خیلی از افراد ممکن است به دلایلی در دوران بارداری نیاز به انجام تست نوار مغز داشته باشند. اما از این موضوع واهمه دارند که شاید این تست برای مادر یا جنین ضرری داشته باشد. واقعیت آن است که این تست به دلیل عدم استفاده از اشعه در آن، خطری را به همراه نخواهد داشت. برای همین با خیال آسوده می توان برای خانم های بارداری نیز این تست نوار مغز را انجام داد.

نوار مغز کودکان

نوار مغز کودکان می تواند دغدغه بسیاری از پدر و مادرها باشد. کودکان به دلیل داشتن سن پایین ممکن است در این تست همکاری چندانی نداشته باشند و به دلیل بی قراری و اضطراب تست، چندان باکیفیت و مطمئن نباشد. اما در بسیاری از مراکز تست نوار مغز می توان از تست نوار مغز کودکان بهره برد. این مراکز کاملاً شرایط را برای کودکان فراهم نموده و با صبوری و روی خوش کودکان را راضی به انجام این تست خواهند نمود. برای همین کودک به دلیل ریختن استرس و ترسی که داشته راحت تر این تست را انجام داده و بیشترین همکاری را خواهد داشت.

علاوه بر آن همان طور که گفتیم این تست ضرری نخواهد داشت و می توان با خیال آسوده این تست را برای کودکان انجام داد.

برخی از  کاربردهای پزشکی نوار مغز

نوار مغز کاربردهای متعددی در تشخیص بیماریهایی نظیر صرع، اختلالات خواب، بیش فعالی از مهم ترین آنها به شمار می آید که در زیر به شرح مختصری برای هر یک از آنها پرداخته ایم:

بیماری صرع

یکی از شایع ترین دلایل انجام تست نوار مغز تشکیل بیماری صرع است. با توجه به ثبت لحظه ای فعالیت مغز توسط تست نوار مغز، به واسطه این تکنیک می توان شرایط عصبی خاصی را تشخیص داد. در کل موارد مشکوکی چون صرع و سایر اختلالات تشنجی به کمک توسط نوار مغز قابل ارزیابی است.

 گاهی در این تست برای تشخیص صرع، از چراغ های چشمک زن استفاده می شود که در افراد مبتلا به صرع به واسطه حساسیتی که به نور داشته سبب تشنج می شود. با نوار مغز ضمن تشخیص و طبقه بندی انواع تشنج در افراد مبتلا به تشنج می توان تشنج را کنترل و پیش بینی نمود.

اختلالات خواب

از دیگر موارد استفاده از نوار مغز، تشخیص اختلالات خواب است. با الگوهای امواج مغزی می توان هر مرحله از خواب را تعیین نمود و عمیق ترین بخش خواب با امواج دلتا مشخص خواهد شد.

تست نوار مغز این امکان را به متخصصین خواهد داد تا کیفیت خواب و اختلالات مرتبط با آن را تعیین کنند.

 ADHD

ADHD نیز مانند دیگر اختلالات روان پزشکی توسط مصاحبه بالینی قابل تشخیص است. گاهی برای تشخیص نهایی این مشکل، نیاز به تست نوار مغز می باشد. البته لازم به ذکر است که تست نوار مغز به تنهایی جهت تشخیص این مشکل کافی نیست و باید با آزمون های جامع تری همراه باشد.

کاربردهای تحقیقاتی نوار مغز

نوار مغز در کنار تشخیص اختلالات، به لحاظ تحقیقاتی نیز بسیار ارزشمند است. چیزی به حدود یک قرن است که این فناوری به منظور بررسی عملکرد مغز به کار گرفته می شود و در زمینه های روانشناسی و علوم اعصاب کاربرد دارد. به عنوان نمونه روانشناسان شناختی، به منظور بررسی بسته های عصبی توابع شناختی پایه نظیر زبان، احساس، توجه و یادگیری از نوار مغز استفاده می کنند.

گاهی نیز روانشناسان اجتماعی به واسطه نوار مغز رفتار گروهی و شناخت اجتماعی را به صورت قوی تری مورد تحلیل قرار می دهند.

این روزها محققان ضمن تشخیص اختلالات با نوار مغز، در پی آن هستند تا بتوانند از این طریق راهی برای بازیابی توان عملکردی افراد فلج و افراد دارای بیماری های تحلیل برنده ی عصبی پیدا کنند. علاوه بر آن به منظور تقویت توانایی های موجود افراد نیز این تست در حال بررسی است. از این رو انتظار می رود که در آینده ای نه چندان دور این روش در سطح وسیع تری برای تشخیص بیماری ها و اختلالات مختلف به کار برده شود.

بهترین مرکز تست نوار مغز

یکی از دغدغه های افراد در زمان نیاز به تست نوار مغز، پیدا کردن یک مرکز حرفه ای و تخصصی است. مرکزی که بتوان با خیال آسودی به کیفیت خدمات آن اعتماد کرد. در این زمینه بی شک در تهران کلینیک ها و بیمارستان های مختلفی ارائه دهنده این خدمات هستند. اما کدام یک بهترین خدمات را در این زمینه به خود اختصاص داده است؟

کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان رها، یکی از حرفه ای ترین کلینیک هایی است که در زمینه انجام تست نوار مغز بهترین خدمات را ارائه می دهد. این کلینیک تمامی آن چه که شما از یک مرکز تست نوار مغز انتظار دارید را داراست. در ادامه بیشتر با ویژگی های این مرکز آشنا خواهیم شد:

ویژگی های کلینیک تخصصی رها به عنوان بهترین مرکز تست نوار مغز

کلینیک رها یکی از معتبرترین کلینیک های مغز و اعصاب جهت انجام تست نوار مغز در شمال تهران می باشد، در زیر برخی از ویژگی های این مرکز آمده است:

دارای محیطی حرفه ای و مجهز

کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان رها، دارای محیطی کاملاً حرفه ای است و تمامی امکانات مورد نیاز جهت انجام یک تست نوار مغز تخصصی  را داراست. در واقع در این مرکز از بهترین و پیشرفته ترین دستگاه های تست نوار مغز و سایر تجهیزات استفاده خواهد شد. از این رو شما تخصصی ترین تست نوار مغز را در این مرکز تجربه خواهید نمود.

طرف قرارداد با بیمه های مختلف

یکی دیگر از ویژگی های فوق العاده کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان رها قرارداد با بیمه های مختلف است.

 این کلینیک در واقع با اکثر بیمه های فعال در کشور قرارداد دارد و شما با هر بیمه ای امکان بهره مندی از خدمات این کلینیک را با هزینه ای مناسب خواهید داشت. این موضوع سبب می شود تا هزینه نوار مغز برای شما بسیار مناسب تر شود.

دارای بهترین متخصصین

کلینیک رها مفتخر است که در کادر خود از بهترین پزشکان و متخصصین دعوت به عمل آورده است. برای همین شما می توانید ضمن انجام تست نوار مغز، تفسیر نتیجه آن را نیز توسط بهترین متخصصین دریافت کنید. این موضوع نیز احتمال تفسیر نادرست را کاملاً از بین خواهد برد.

نوبت دهی سریع

در کلینیک های بزرگ همواره نوبت گرفتن پروسه ای سخت و زمان بر است. اما در کلینیک تخصصی رها شما این امکان را داشته تا در سریع ترین زمان ممکن نوبت گرفته و در این روزهایی که کرونا بسیار شایع است کمترین زمان را در مرکز تست نوار مغز منتظر بمانید.

حرف آخر

تست نوار مغز به ما کمک می‌کند تا به وجود یا عدم وجود بسیاری از اختلالات مرتبط با فعالیت مغز پی ببریم. در واقع، این آزمون می‌تواند بسیاری از حقایق مرتبط با مشکلات مغزی را برای ما روشن کند. اما تأیید و صدور نتایج این تست به شرایط انجام آن در مراکز حرفه‌ای و معتبر بستگی دارد. کلینیک تخصصی رها، یک مرکز معتبر و با مجوز از سوی وزارت بهداشت درمان است که شما می‌توانید با اطمینان به آنجا مراجعه کرده و تست‌های نوار مغز، شامل تست نوار مغز بزرگسالان، کودکان، و حتی خانم‌های باردار را انجام دهید.