چهارمین اختلالی که درجهان شایع است بیماری صرع است. صرع بطور مستقیم با مغز در ارتباط است و یک بیماری از دسته ی بیماری های اعصاب و روان است. دربیماری صرع آن چه که برای فرد رخ می دهد،افزایش فعالیت الکتریکی مغز و تشنج است.این بیماری گاهی باعث از دست دادن هوشیاری و یا رفتار های غیر طبیعی می شود. بیماری صرع درواقع نوعی تشنج است.آنچه که باعث بروز صرع می شود فعالیت الکتریکی بیش از حد مغز است.صرف تشنج به معنای ابتلا به بیماری صرع نیست. یکی از نشانه های بیماری صرع بروز تشنج است که این تشنج ها انواع گوناگونی دارند.بسیاری از مردم آگاهی ضعیف و یا اشتباهی نسبت به بیماری صرع دارند.این شناخت ناکافی باعث مقاوت در درمان و بروز مشکلات جدی و ایجاد نگرشی منفی نسبت به بیماری خواهد شد. دراین نوشتار سعی کردیم بیماری صرع و علت بیماری صرع را با استناد به منابع معتبر و دقیق علمی شرح دهیم تا چراغی در دل تاریکی ها باشد.

بیماری صرع چیست؟

بیماری صرع اختلالات عصبی مزمنی است که  در آن دسته‌ای از سلول‌های عصبی یا نورون‌ها در مغز از خودشان سیگنال‌های غیرطبیعی ساطع می کنند. این سیگنال های غیر طبیعی، باعث تشنج می‌شود. در فرایند شیمیایی مغز نورون‌ها معمولاً سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی تولید می‌کنند که روی سایر نورون‌ها، غدد و ماهیچه‌ها برای تولید افکار، احساسات و اعمال انسان عمل می‌کنند. وقتی  فعالیت الکتریکی  مغز بیش از حد معمول باشد، تشنج رخ می دهد. بروز تشنج باعث حرکات، احساسات و رفتارهای غیرارادی می‌شود. زمانی که تشنج رخ می دهد فعالیت عصبی مغزغیرطبیعی می شود.

نشانه های بیماری صرع

بیماری صرع با وجود اینکه نشانه های ثابتی ندارد اما علائمی دارد که باعث می شود به حضور بیماری صرع پی ببریم.این علائم عبارتند از:

1-ازدست دادن هوشیاری.

2-تکان های غیر قابل کنترل در بدن.

3-تشنج.

4-سوزن سوزن شدن دست و پا.

5-فشارروانی شدید مثل ایجاد احساس اضطراب و تنش.

6-تب.

علت ایجاد بیماری صرع

به تعداد نفراتی که رو ی کره ی زمین وجود دارند، برای بیماری صرع علت و دلیل وجود دارد. علت به وجود آمدن بیماری صرع در نفرات مختلف، متفاوت است.در نیمی از کسانی که به بیماری صرع مبتلا میشوند، هیچ علتی مبنی بر ایجاد این بیماری یافت نمی شود.در افراد مسن گاها دیده می شود که بیماری صرع به علت یک بیماری زمینه ای دیگر مثل سکته مغزی،یا تومور مغزی ایجاد می شود. در برخی دیگر از افراد ، از نظر پزشکان علت بیماری مستقیماً به ژنتیک، ضربه مغزی، اختلالات خود ایمنی، مسائل متابولیک یا بیماری های عفونی ربط دارد.در یک کلام این بیماری هر علتی که داشته باشد ،علائمی متفاوت،نشانه ها و یک روش منحصر به فرد،  برای درمان دارد رادامه بصورت موردی به ذکر علت های بیماری صرع خواهیم پرداخت.

عفونت ها

یکی از شایع ترین علت های بیماری صرع در سرتاسر جهان عفونت ها هستند.

انواع تشنج در بیماری صرع

تشنج ها در بیماری صرع به چهار قسم تقسیم می شوند.

تشنج نوع اول:

اینگونه است که شما در طی زمان تشنج هشیار و آگاه هستید.تشنجی که د راین نوع صرع به شما دست می دهد هوشیارانه است و جزئی و کوچک. علائم این تشنج شامل:

1-تغییر احساسات.

2-متفاوت دیدن رنگ و بو وصدا.

3-تکان دادن غیر ارادی عضلات که معمولاً در بازوها یا پاها رخ می دهد.

4-احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان

5-سرگیجه

تشنج نوع دوم

نوع تشنج آتونیک:درتشنج آتونیک شما کنترل عضلانی را از دست می دهید.عضلات شما در طول تشنج ضعیف می شوند.قسمت‌هایی از بدنتان مانند پلک‌ها یا سرتان بی اختیار می شود. ممکن است در طول این تشنج کوتاه (معمولاً کمتر از 15 ثانیه) روی زمین بیفتید. این نوع تشنج گاهی اوقات “تشنج قطره ای” یا “حمله قطره ای” نامیده می شود.

تشنج نوع سوم تشنج تونیک:

تشنج تونیک درجه سوم ازتشنج است.در این نوع تشنج عضلات شما سفت و منقبض خواهد شد. بازوها، پاها، پشت یا کل بدن شما ممکن است منقبض یا سفت شده و باعث بی اختیاری حرکتی و زمین خوردن بشود. احتمال وجود آگاهی در طی این تشنج کوتاه (معمولاً کمتر از 20 ثانیه) وجوددارد اما کمتراز حالت عادی و معمول.

تشنج نوع چهارم-تشنج کلونیک:

در این نوع تشنج عضله ها دچار انبساز و انقباض می شوند.حالتی شبیه به تکان خوردن های مکرر و پشت هم.ماهیچه ها د راین تشنج تکان میخورد و بعداز وقفه ای کوتاه دوباره شروع به لرزش می کنند.

تشنج نوع پنجم-تونیک-کلونیک:

این نوع تشنج ترکیبی از سفتی عضلانی (تونیک) و تکان دادن مکرر و ریتمیک عضلانی (کلونیک) است.تشنج های تونیک-کلونیک همان چیزی است که اکثر مردم با شنیدن کلمه “تشنج” به آن فکر می کنند.

در شدیدترین نوع تشنج چه اتفاقی می افتد؟

شدیدترین نوع تشنج بااز دست دادن هوشیاری همراه است.ممکن است بی اختیار روی زمین بیوفتید. سفت شدن ماهیچه ها و تکان خوردن آن.گازگرفتن زبان.بیرون ریختن آب دهان.بی اختیاری ادرار همگی از نشانه ها و حالات این نوع تشنج در بیماری صرع است.

درمان بیماری صرع

با گذشت سالها هنو زهیچ راه درمان قطعی و صددرصدی برای درمان تشنج پیدا نشده است.

داروهای ضد تشنج یکی از راه هایی است که عموما تا80 درصد می تواند پیشروی و شدت گرفتن بیماری صرع را کنترل کند.سازمان غذا و دارو بیشتر از 20 دارو را برای تشنج تایید کرده است.این داروها در صورتی که با تجویز متخصص اعصاب و روان باشد می تواند تاثیر مطلوبی روی سطح بیماری بگذارد.رژیم های غذایی خاص نیز عملکرد خوبی را به بیمار می بخشند.ارسال سیگنال به مغز از طریق عمل جراحی و تحریک عصب واگ یکی از راه های نهایی است که به تجویز متخصص مغز و اعصاب توصیه می شود.صرع معمولا یک بیماری درمان نشدنی،اما کنترل شدنی است.اگر بعضی از ریسک ها کنترل شود،این امکان وجود دارد که از شدت این بیماری کاسته شود.تنها یک متخصص مغز و اعصاب است که می تواند بسته به نوع بیماری صرع بهترین راه درمان را ارائه بدهد.داشتن بیماری صرع، اگر کنترل شده و محافظت شده باشد هیچ تداخلی در یک زندگی نرمال ایجاد نمی کند.زندگی با صرع،داشتن یک شغل نرمال،انجام فعالیت های روزانه،حتی فعالیت های ورزشی حرفه ای بصورت کنترل شده امکان پذیر است.

عمل جراحی برای درمان بیماری صرع

تحریک عصب واگ:

یکی از روش های متداول درمان بیماری صرع،  جراحی تحریک عصب واگ گاست.در این روش با جراحی دستگاهی را نزدیک ترقوه می کارند و ازاین طریق سیمی را به عصب واگ اتصال می دهند.این دستگاه عصب را برای انتقال سیگنال تحریک میکند.تحریک عصب واگ یکک راه حل نهایی برای کسانی است که از طریق دارو و رژیم درمانی نتوانسته اند میزان دفعات تشنج و حملات عصبی را کنترل کنند.در این نوع جراحی که یک ساعت طول می کشد ومیتوان آن را بصورت سرپایی انجام داد، انتخاب اینکه بیهوشی به چه شیوه باشد به تشخیص پزشک است.بعداز دوران نقاهت جراحی پزشک دستگاه ژنراتور را روشن میکند و امواج الکتریکی را کنترل می کند.

جراحی رزکتیو:

در جراحی رزکتیو بنا به تشخیص پزشک قسمتی از مغز که باعث ایجاد تشنج می شود تخلیه می شود.

جراحی کورپوس کالوستومی:

در این جراحی جسم پینه ای بریده می شود.جسم پینه ای دسته ای از رشته های عصبی است که دو طرف مغز را به هم متصل می کند و به آنها اجازه می دهد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. اگر بریده شود، تشنجی که از یک طرف مغز شروع می شود نمی تواند به طرف دیگر سرایت کند.

مراحل قبل از جراحی صرع

در درمان بیماری صرح به روش جراحی ، یک متخصص مغز و اعصاب که در زمینه صرع تخصص دارد (یک متخصص صرع) آزمایشاتی را برای یافتن ناحیه ای در مغز که در آن تشنج شروع می شود، انجام می دهد. سپس گروهی از متخصصان پزشکی گرد می آیند تا در مورد نحوه انجام جراحی صحبت کنند. گروه شامل

1-صرع شناسان

2-متخصصان مغز و اعصاب (پزشکانی که مشکلات مغز و نخاع را درمان می کنند)

3-جراحان مغز و اعصاب (پزشکانی که بر روی مغز و نخاع عمل می کنند)

4-روانشناسان اعصاب

در مجموعه کلینیک مغز و اعصاب رها،بهترین متخصصان بصورت حرفه ای درمسیر شناسایی تا درمان در کنار شما هستند.

لزوم مراجعه به متخصص مغز و اعصاب

یک متخصص اعصاب و روان با درنظر گرفتن شرایط سنی شما،سابقه ی ژنتیکی و سطح بیماری یک یا چند دارو، و یا ترکیبی از داروها را امتحان میکند تا بهترین کار را برای کنترل تشنج وسطح بیماری شما پیدا کند.مجموعه ی کلینیک مغز و اعصاب رها تیمی از بهترین متخصصان جراح مغز و اعصاب و متخصص نورولوژی درتهران را برای آرامش خاطر مراجعین درکنار هم گرد هم آورده است.

شرایطی که ریسک ایجاد صرع را چند برابر میکند

1-فراهم بودن بستر ایجاد صرع در نوزادانی که نسبت به سن خود کوچک به دنیا می آیند

2-تشنج در نوزادان یک ماهه.

3-نوزادانی که در بدو تولد د رمغزشان نواحی غیرطبیعی دارند.

4-خونریزی در مغز.

5-وجود رگ های خونی غیر طبیعی در مغز.

6-آسیب جدی مغزی یا کمبود اکسیژن به مغز.

7-تومورهای مغزی

8-عفونت های مغزی: آبسه، مننژیت یا آنسفالیت.

9-سکته مغزی ناشی از انسداد عروق.

10-فلج مغزی

11-شرایط با ناتوانی های ذهنی و رشدی

12-تشنج هایی که طی چند روز پس از ضربه به سر رخ می دهند (“تشنج های اولیه پس از سانحه”)

13-سابقه خانوادگی صرع یا تشنج های مرتبط با تب.

14-بیماری آلزایمر (در اواخر بیماری)

15-اختلال طیف اوتیسم

16-تشنج های مرتبط با تب (تب) که به طور غیرعادی طولانی هستند.

17-اپیزودهای طولانی تشنج یا تشنج های مکرر به نام وضعیت صرع.

18-استفاده از مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین.

19-صدمات خفیف سر، مانند ضربه مغزی با از دست دادن بسیار کوتاه هوشیاری، باعث صرع نمی شود. با این حال، اثرات مکرر صدمات خفیف سر و صرع ناشناخته است.

عواملی که باعث تحریک بیماری صرع و تشنج می شود

خواب ناکافی،خستگی و فشارروانی،عفونت ها،خوردنی های محرک مثل کافئین،مصرف الکل،مصرف مواد مخدر،تغییرات هورمنی قاعدگی.

درمواجهه با فردی که تشنج کرده است باید چه کاری انجام بدهیم؟

1-اولین اقدام این است که فرد را به پهلو بخوابانیم تااگر استفراغ کرد، مایعات درگلوی فرد گیر نکند و باعث خفگی نشود.

2-دکمه های لباس فرد،خصوصا درناحیه ی گلو را باز کنید تا فرایند تنفس آسان تر بشود.

3-از لمس فرد پرهیز کنید.

4-هیچ چیزی را به خورد فرد متشنج ندهید چرا که فرد در این حال هیچ اختیاری ندارد.

5-وسایل و اشیائ خطرناکی که ممکن است فرد با آن برخورد کند را از او دورکنید.

6-بادادن فضای کافی به فرد متشنج،دور و اطراف اورا خلوت کنید تا احساس آسودگی کند.

7-در زمان تشنج نباید هیچ چیزی در دهان فرد متشنج باشد.

8-اگر بازه ی تشنج بیشتر از چند دقیقه طول کشبد حتما با اورژآنس تماس بگیرید.

9-محیط را برای بیمار ایمن کنید و از خطرات محیط بکاهید.

بهترین راه های مدیریت بیماری صرع

بهترین راه برای مدیریت صرع تهیه ی لیستی از حالاتی است که در زمان تشنج های صرع به ما دست می دهد. باآماده سازی این چک لیست ، در زمان بروز صرع از وضعیت خود مطلع می شوید.مصرف داروهای تشنج خود را طبق دستورزمانی استفاده کنید. تشنج ها و محرک های تشنج خود را ثبت کنید تا الگوها را ردیابی کنید و یاد بگیرید که چگونه از محرک های تشنج خودداری کنید.

ابتلا به صرع در مردان و زنان

طبق تحقیقات انجام شده از جهت ژنتیکی مردان بیشتر از زنان مبتلا به صرع می شوند. کودکان و نوجوانان بیشتر به بیماری صرع با منشأ ناشناخته یا ژنتیکی مبتلا می شوند. آسیب مغزی یا عفونت می تواند باعث صرع در هر سنی شودبراساس گزارش های بنیاد صرع، 70 درصد از کودکان و بزرگسالان مبتلا به صرع تازه تشخیص داده شده پس از گذراندن پنج سال یا بیشتر بدون تشنج در حین مصرف دارو، بهبود پیدا می کنند. علاوه بر این، 75 درصد از افرادی که با دارو بدون تشنج هستند، می‌توانند در نهایت از مصرف دارو حذف شوند. طبق گزارش موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، 20 درصد از بیماران صرع تشنج‌های غیرقابل درمان دارند – تشنج‌هایی که به درمان پاسخ نمی‌دهد.

ابتلا به بیماری صرع در سنین مختلف

دلایل شروع صرع برای افراد در سنین مختلف متفاوت است. اما آنچه شناخته شده است این است که علت آن برای حدود نیمی از افراد مبتلا به صرع، صرف نظر از سن، نامشخص است. کودکان ممکن است با نقصی در ساختار مغز خود به دنیا بیایند یا ممکن است دچار آسیب سر یا عفونت شوند که باعث صرع آنها شود. آسیب شدید سر شایع ترین علت شناخته شده در بزرگسالان جوان است. برای افراد میانسال، سکته‌های مغزی، تومورها و آسیب‌ها کاتالیزورهای رایج‌تری هستند. در افراد 65 ساله و بالاتر، سکته مغزی شایع ترین علت شناخته شده است و پس از آن شرایط تخریبی مانند بیماری آلزایمر قرار دارد. اغلب، تشنج بلافاصله پس از آسیب مغزی فرد شروع نمی شود. در عوض، ممکن است چند ماه بعد تشنج رخ دهد.

برای درمان صرع باید به چه دکتری مراجعه شود؟

بیماران مبتلا به صرع (تشنج های مکرر) باید تحت درمان و پیگیری توسط متخصص مغز و اعصاب قرار بگیرند. بسیاری از بیمارانی که حالشان خوب است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده اند و دوزهای ثابتی از داروها مصرف می‌کنند، آنها توسط پزشک مراقبت‌های اولیه خود پیگیری می شوند. بطور کلی یک متخصص صرع یک ​​متخصص مغز و اعصاب است که علاقه خاصی به صرع دارد و روی آن تمرکز داشته و علم تخصصی درباره ی آن دارد.

مراکز درمانی صرع

درمان صرع توسط متخصص نورولوژی و جراح مغز و اعصاب صورت میگیرد.مرکز صرع یک واحد ویژه در یک کلینیک یا بیمارستان است که مراقبت های جامعی را برای افراد مبتلا به صرع ارائه می دهد. متخصصان مرکز صرع در تشخیص، ارزیابی و درمان صرع متخصص هستند.مجموعه کلینیک مغز و اعصاب رها باداشتن کادری مجرب وبهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران متخصص نورولوژی در تهران ، آماده ی ارائه ی حرفه ای ترین خدمات به بیماران است.

سخن پایانی

متخصصان مغز و اعصاب و انواع دیگر متخصصان می توانند تشخیص دهند که آیا شما به بیماری صرع مبتلا هستید یا خیر و به شما کمک می کنند تا درمان مناسب برای کنترل تشنج خود را پیداکنید. سلامتی و عافیت و تنی سالم بزرگترین آرزوی مجموعه کلینیک مغز و اعصاب رها است.