شاید هنوز هم خیلی از افراد از تفاوت نوار مغز و نوار نقشه مغز اطلاعی نداشته و این دو تست را یکی بدانند. اگر چه هر دو تست برای دستیابی به اطلاعاتی کاربردی در خصوص عملکرد مغز به کار برده می شوند اما تفاوت EEG و qEEG در اطلاعاتی که در اختیار متخصص قرار می دهند باعث شده است که این دو هر یک کارایی خاص خود را داشته باشند. اگر شما هم مایلید بیشتر در مورد تفاوت نقشه مغزی و نوار مغزی بدانید این مطلب از سری مقالات وبسایت کلینیک تخصصی رها را از دست ندهید:
نوار مغزی چیست؟
پیش از بررسی تفاوت های میان نوار مغزی و نقش مغزی نیاز است که با هر یک به صورت جداگانه و به طور کامل آشنا شویم. اول از همه از نوار مغزی شروع می کنیم. نوار مغزی (EEG) یکی از تست های بسیار کاربردی و مهم به منظور بررسی فعالیت های الکتریکی مغز است که به واسطه آن امکان تشخیص مشکلات موجود در مغز فراهم می شود. برای انجام این تست، الکترودهای مختلفی روی پوست قرار می گیرند و از طریق آن ها امواج الکتریکی موجود در سر که هر یک دارای اندازه و جهت خاصی هستند ثبت می شوند. پزشک از طریق این امواج قادر به تفسیر و تشخیص حالت های مخلف بیماری خواهد بود.
اما نکته ای که در مورد این تست وجود داشته این است که اطلاعات ثبت شده توسط نوار مغزی، اطلاعاتی خام هستند که به صورت طول موج بر روی کاغذ چاپ می شوند و به همین دلیل محاسبات ریاضی خاصی بر روی آن ها از سوی پزشک صورت نمی گیرد.
نحوه انجام تست نوار مغز
به منظور انجام این تست الکترودهایی با دیسک های فلزی کوچک و سیم هایی نازک به پوست سر اتصال داده می شوند و برای بروز هر نوع اختلال الکتریکی مرتبط به انقباضات عضلانی بیمار باید آرام دراز کشیده و در صورت لزوم و بنابر صلاحدید پزشک چشمان خود را به آرامی باز و بسته نموده و نفس عمیق بکشد. این تست حدود 30 تا 60 دقیقه طول کشیده و ضبط آن توسط متخصص مغز و اعصاب صورت می گیرد و در نهایت به پزشک بیمار ارسال می شود تا تشخیص نهایی توسط او انجام شود.
بیماری های قابل تشخیص توسط نوار مغزی
بعد از انجام تست نوار مغزی و چاپ آن بر روی کاغذ، وقت آن می رسد که نتیجه آزمایش مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. در صورت منظم بودن امواج ثبت شده مشکل خاصی در مغز وجود ندارد اما اشکال نوار مغز اگر نامنظم هستند به این معنی است که عملکرد مغز دچار اختلال یا مشکلی خاص است که تشخیص آن برعهده پزشک خواهد بود. این آزمایش بسیار دقیق است و حتی کوچکترین اختلالات مغزی را نیز به خوبی تشخیص می دهد. از بیماری های قابل تشخیص با این تست می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اختلالات خواب
- اختلالات مربوط به تشنچ
- سکته مغزی
- تومور مغزی
- آسیب های مغزی ناشی از ضربه به سر
- آنسفالوپاتی یا التهاب مغز
- آسیب های مربوط به سر
- زوال عقل
- مشکلات حافظه
البته این روش برای تشخیص سطح هوشیاری و نیز تایید مرگ مغزی بیمارانی که به مدتی طولانی به کما رفته اند نیز کاربرد دارد.
نقشه مغزی چیست؟
در بخش قبل با نوار مغزی آشنا شدیم و اکنون وقت آن رسیده که ببینیم نقشه مغزی چیست؟ نقشه مغزی (QEEG) یکی از تکنیک های علم اعصاب و روان است و طبق اطلاعات علمی و ویژگی های بیولوژیکی در نمایش های فضایی مغز اندازه گیری می شود.
به طور کلی در حالت طبیعی، کلیه سلول های مغزی یا نرون ها از طریق جریان های الکتریکی با یکدیگر در ارتباط هستند که با استفاده از دستگاه های مخصوص می توان این جریان را اندازه گیری نمود.
نحوه انجام تست نقشه مغزی
برای انجام این تست الکترودهایی بر روی بخش های مختلفی از سر نصب می شوند که به کمک آن ها جریان های الکتریکی با دقتی بالا ثبت شده و به دستگاه ارسال می شوند. پس از آن در دستگاه مخصوص جریان های الکتریکی در سطح مغز خیلی دقیق و با استفاده از عملیات ریاضی تجزیه و تحلیل خواهند شد. سپش این جریان ها با جامعه نرمال مقایسه شده و به دنبال آن تصویر رنگی نقشه مغزی توسط دستگاه چاپ و خارج خواهد شد. در این تصویر رنگی بخش های مختلف سر با رنگ هایی خاص نشان داده می شوند که هر کدام معنای خاص خود را دارند. برای مثال فعالیت طبیعی مغز با رنگ سبز و فعالیت های بیش از نرمال نورون های مغزی که می توانند باعث برخی از بیماری ها شوند به رنگ نارنجی و قرمز نشان داده می شوند. برای نمایش فعالیت بسیار کمتر از حد طبیعی نورون های مغزی، از رنگ آبی استفاده شده است. از آن جایی که فعالیت کمتر یا بیشتر از حد طبیعی نورون های مغز می تواند مشکل آفرین باشد نوروتراپیست بایستی خیلی دقیق اطلاعات هر قسمت از نقشه مغزی را بررسی نموده و اختلال روانی موجود را تشخیص دهد.
بیماری های قابل تشخیص از طریق تست نقشه مغزی
براساس تصاویر ثبت شده از نورون های مغزی و نحوه فعالیت تمامی بخش های مغز، متخصص بیماری فرد را تشخیص می دهد. پزشک بعد از بررسی نقاط متفاوت و ناهنجاری های موجود در مغز به کمک ارتباطات فیزیکی و انتقال دهنده های عصبی نامتعادل، بیماری های مختلفی از جمله بیماری های زیر را تشخیص خواهد داد:
- افسردگی
- اوتیسم
- پانیک
- اضطراب و استرس
- بیماری اختلال ADHD
- ناتوانی در یادگیری
- اختلال دوقطبی
همچنین لازم به ذکر است که نقشه مغزی قادر به ارائه پیش بینی های دقیقی در رابطه با نتایج درمانی مختلف است و از این رو به کمک داده های جمع آوری شده از طریق آن برخی از بیماری های دیگر نیز بهتر و سریع تر درمان خواهند شد.
تفاوت EEG و qEEG در کاربرد و هدف
نوار مغزی و نقشه مغزی از جنبه های مختلفی قابل بررسی هستند که یکی از آن ها تفاوت در کاربرد و هدف استفاده از آن هاست. به طور کلی هدف از انجام تست نوار مغزی بیشتر بررسی و تشخیص مشکلات مربوط به مغز و عملکرد آن است. در این تست، امواج مختلف که هر یک در شرایطی خاص فعال می شوند به ثبت رسیده و باستفاده از آن ها به خوبی می توان مشکلات مرتبط با مغز را تشخیص داد. این در حالی است که کاربرد نقشه مغزی چیز دیگری است. در واقع نقشه مغزی زمانی به کار برده می شود که پزشک قصد تشخیص اختلال ها و بیماری های مربوط به روان را داشته باشد و هدف استفاده از آن متفاوت از نوار مغزی است.
تفاوت نقشه مغزی و نوار مغزی در اطلاعات ثبت شده
یکی دیگر از مواردی که باعث تفاوت نقشه مغزی و نواری مغزی با یکدیگر می شود تفاوت در اطلاعات ثبت شده توسط هر کدام است. چرا که نوار مغزی فعالیت های الکتریکی مغز از جمله امواج نورون ها را ثبت می کند. در نوار مغز امواج و فعالیت هایی که موجب تغییر امواج می شوند بسیار مهم و موردتوجه خواهند بود. اما در نقشه مغزی بیشتر آمار مغزی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. 
همچنین گفتنی است که نوار مغزی صرفاً به منظور ثبت طول موج ها و اطلاعات خام به کار برده می شود که پزشک براساس این اطلاعات و مقایسه آن ها با اطلاعات افراد سالم، قادر به تشخیص مشکل فرد خواهد بود. اما در نقشه مغزی، تصاویری رنگی در اختیار پزشک قرار داده می شوند که می توان آن ها را با تصاویر نقشه مغزی سالم مقایسه نمود.
تفاوت نوار و نقشه مغزی در دستیابی به اطلاعات
پیش از این نیز گفتیم که نوار مغزی در واقع از موج هایی تشکیل شده که از آن ها برای تفسیر نتیجه و تشخیص مشکل بیماری استفاده می شود. این موج ها به همراه فرمول های ریاضی پیچیده به شکل کمی در آمده و تصاویری از طریق آن ها قابل استخراج است که نقشه مغزی نامیده می شود. لذا برخلاف نوار مغزی که اطلاعاتی خام است و روی آن ها هیچ گونه پردازشی صورت نمی گیرد، نقشه مغزی اطلاعاتی پیچیده داشته که به صورت کمی در آمده و بر روی آن ها پردازش انجام شده است.
تفاوت تست EEG و QEEGدر نحوه تفسیر اطلاعات
نوار مغزی با اطلاعات امواج ثبت خواهد شد که هر یک از این موج ها اندازه و جهت مخصوص به خود را دارند. این امواج توسط یک پزشک متخصص که قادر به تشخیص و تعیین حالات مختلف بیماری های مغزی است تفسیر می شوند. این در حالی است که تفسیر نتایج ناشی از نقشه مغزی متفاوت از نوار مغزی خواهد بود. در نقشه مغزی اطلاعات به صورت رنگی ثبت و چاپ شده اند و هر یک از این رنگ ها به نوعی بیانگر نحوه فعالیت صحیح یا نادرست مغز هستند. از این رو پزشک متخصص باید موقعیت قرارگیری امواج نامناسب را تشخیص داده و از طریق آن ها تشخیص نتایج امکان پذیر است.
تفاوت نوار مغزی و نقشه مغزی در تخصص و مهارت پزشک متخصص
در کنار آن که نحوه انجام یا تفسیر این دو تست با هم متفاوت هستند پزشکی که باید این اطلاعات را ثبت کند نیز با هم متفاوت خواهند بود. در واقع ثبت نوار مغزی توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام می شود اما برای ثبت نقشه مغزی باید از مهارت و تخصص یک نوروتراپیست بهره برد.
تفاوت EEG و QEEG در میزان دقت نتایج
بعد از آن که پروسه گرفتن نوار مغز و نقشه مغزی تمام شد افراد می توانند به منزل خود بروند اما باید در نظر داشت که زمان انجام نقشه مغزی در مقایسه با نوار مغزی طولانی تر است. زیرا نیاز است که به واسطه فرمول های اختصاصی اطلاعات به یک نقشه رنگی تبدیل شوند و این موضوع باعث طولانی تر شدن این پروسه خواهد شد. نقشه مغزی امکان پیش بینی دقیقی در رابطه با نتایج درمانی ارائه خواهد نمود و به طور معمول تفسیر و بررسی آن بسیار ساده تر است. این در حالی است که بررسی نوارهای مغزی ثبت شده پیچیدگی بیشتری داشته و نیاز است که پزشک دقت بیشتری در این رابطه به خرج دهد. از این رو می توان این گونه گفت که تفاوت این دو در دقت نتایج حاصله نیست و این دقت تفسیر نتایج است که در این دو تست با هم متفاوت هستند.
بهترین مرکز تست نوار مغز و نقشه مغزی
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان رها یکی از بهترین و مجهزترین مراکز برای انجام تست های نوار مغزی و نیز نقشه مغزی است. در این مرکز از بهترین تجهیزات و دستگاه ها جهت انجام این دو تست بهره گرفته می شود و همچنین پروسه انجام و همچنین تفسیر آن ها توسط بهترین و مجرب ترین متخصصین صورت گرفته و از این رو فرصتی بسیار عالی برای عزیزانی فراهم است که نیاز به انجام هر یک از این دو تست خواهند داشت و دوست دارند این خدمات را از یک مرکز تخصصی و حرفه ای دریافت نموده و همچنین از کیفیت و دقت خدمات اطمینان داشته باشند. این مرکز با بیمه های مختلفی قرارداد داشته و شما عزیزان با اکثر بیمه ها امکان دریافت خدمات تشخیصی و درمانی از این مجموعه را خواهید داشت و این موضوع باعث شده است که پروسه درمان در این مرکز بسیار مقرون به صرفه باشد.
حرف آخر
همان طور که در این مطلب به آن اشاره شد تفاوت نوار مغز و نوار نقشه مغز باعث شده که این دو هر یک در مواقع خاصی به کار برده شوند و از طریق هر یک می توان به اطلاعات متفاوتی از مغز دست پیدا نمود. نوار مغز تستی به منظور اطلاع از فعالیت الکتریکی مغز و شناسایی مشکلات مغز از طریق آن است و نقشه مغز با هدف اندازه گیری الگوی های الکتریکی در سطح پوست سر انجام می شود و انعکاس دهنده فعالیت قشر مغز است. فارغ از تفاوت EEG و qEEG شما عزیزان می توانید هر یک از این دو تست را به صورت کاملاً تخصصی در کلینیک تخصصی مغز و اعصاب و روان رها انجام دهید. در این مرکز همچنین متخصصینی حرفه ای حضور داشته که با شناخت دقیق تفاوت نقشه مغزی و نوار مغزی بهترین تست را برای تشخیص و درمان مشکل شما انتخاب خواهند نمود.
این تغییر وضعیت عملکرد مغز، به راحتی از روی سیگنال های موجود در نتیجه تست نوار مغز قابل مشاهده است که البته این موضوع نیازمند علم مخصوص به خود است و از این رو باید پزشک متخصص این موضوع را تشخیص دهد. حتی در زمانی که فرد به تشنج عمومی مبتلا می شود نیز عملکرد قسمت های مغز آن تغییر می کند.
